Giới thiệu sách tháng 4- 2021- Ý nghĩa lịch sử và sự ra đời ngày hội Sách 21/4
Kính thưa các thầy cô giáo cùng toàn thể các bạn học sinh thân mến!
Trong những ngày tháng lịch sử này, chúng ta lại tưởng nhớ đến chủ tịch Hồ Chí Minh- vị lãnh tụ thiên tài của cách mạng Việt Nam, người anh hùng giải phóng dân tộc, người chiến sĩ cộng sản quốc tế lỗi lạc, một danh nhân văn hóa xuất sắc của nhân loại. Bên cạnh sự nghiệp cách mạng, Người còn có một sự nghiệp văn học vĩ đại mà nổi bật trong lĩnh vực thơ ca là tác phẩm “Nhật kí trong tù”. Nhân dịp này, tôi xin giới thiệu đến quý thầy cô cùng toàn thể các bạn học sinh tập thơ rất có ý nghĩa ấy .
Nhật ký trong tù là một tập thơ của Hồ Chí Minh, viết từ ngày 29 tháng 8 năm 1942 đến ngày 10 tháng 9 năm 1943, trong thời gian Người bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam và giải đi khắp các nhà giam ở tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Nguyên gốc tập thơ chỉ là một quyển sổ tay nhỏ bìa xanh đã bạc màu, có ghi bốn chữ “Ngục trung nhật ký” (tức Nhật ký trong tù) kèm theo bốn câu thơ và một hình vẽ hai nắm tay bị xích; bên trong gồm 133 bài thơ chữ Hán và một số ghi chép. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng nhận xét: “Tập thơ Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh là một kho tàng về biết bao khía cạnh của cuộc đời, con người và nghệ thuật mà sự phong phú còn cần được tiếp tục nghiên cứu”. Đây không chỉ là một tác phẩm văn học có giá trị lớn, mà còn là một văn kiện lịch sử quan trọng, thể hiện tư tưởng, tình cảm của người anh hùng giải phóng dân tộc vĩ đại, danh nhân văn hoá thế giới và có tác dụng giáo dục sâu sắc đối với nhiều thế hệ người Việt Nam. Cuốn sách Nhật ký trong tù đã được Nhà xuât bản Thời Đại xuất bản vào năm 2014, khổ cỡ 10×15,5cm dày 159 trang. Trang bìa của cuốn sách được họa sĩ Mai Hoa thiết kế rất trang trọng. Nổi bật trên nền vàng là dòng chữ tên tác giả và nhan đề của tập thơ, phía dưới là 4 chữ Hán màu đỏ(Ngục trung nhật kí) cùng họa tiết hoa sen – một loài hoa gắn liền với quê hương Bác , loài hoa mang biểu tượng của sự thanh cao, giản dị như chính tâm hồn Bác
Nội dung cuốn sách gồm bài thơ đề từ cùng 121 bài thơ bằng chữ Hán được lựa chọn từ tập “Nhật kí trong tù” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mỗi bài đều có 2 phần phiên âm và dịch thơ, cuối mỗi bài thường có chú thích ngắn gọn giúp người đọc dễ dàng tìm hiểu. Phần sau cuốn sách còn giới thiệu thêm 11 bài thơ khác của Bác được viết bằng Tiếng Việt rất gần gũi gắn bó với học sinh chúng ta .
Đến với cuốn sách là ta đến với một tâm hồn phong phú, cao đẹp của người tù vĩ đại lúc nào cũng nóng lòng, đau đáu hướng về Tổ quốc :
“Một canh…hai canh…lai ba canh…
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh”
(Không ngủ được” – Trang 74)
Ta còn thấy tinh thần, ý chí, khát vọng tự do cháy bỏng, mãnh liệt luôn cháy trong tâm thức người chiến sĩ cộng sản Hồ Chí Minh dù đang phải chịu cảnh lao tù, xiềng xích. Điều ấy ta có thể bắt gặp ngay trong lời thơ đề từ ở trang 3 cuốn sách , hay ở trang 78 với bài thơ “Nghe tiếng giã gạo”và trong nhiều bài thơ khác đã rất quen thuộc :
“ Gạo đem vào giã bao đau đớn
Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
Sống ở trên đời người cũng vậy
Gian nan rèn luyện mới thành công “
Ta cũng bắt gặp trái tim tràn ngập tình yêu thương, sẻ chia, đồng cảm, trước nỗi đau của con người. : ” Oa… Oa… Oa… / Cha trốn không đi lính nước nhà / Nên nỗi thân em vừa nửa tuổi / Phải theo mẹ đến ở nhà pha” ( Cháu bé trong ngục Tân Dương- Trang 93 ).
Ta còn nhận ra một tâm hồn luôn rung cảm trước thiên nhiên dù thân thể bị giam trong bóng tối nhà lao, nhưng tâm hồn Bác luôn hướng ra ánh sáng để cảm nhận cái đẹp của thiên nhiên, của ánh trăng:
” Người ngắm trăng soi ngoài của sổ
Trăng nhòm khe cửa ngăm nhà thơ” ( Ngắm trăng – Trang 24).
Người không chỉ ghi lại những gì đã trải qua mà đằng sau những áng Đường thi bất hủ đó là tinh thần, là tấm lòng, là bản lĩnh, là phong thái của người chiến sĩ cộng sản. Chính vì vậy, Nhật ký trong tù đã trở thành tác phẩm lớn có giá trị sâu sắc về nội dung cũng như nghệ thuật trong nền văn học Việt Nam được đưa vào trong các cấp học từ THCS trở lên. Trong chương trình THCS hiện nay, Chương trình Ngữ Văn 8 cũng có hai bài thơ chữ Hán được trích từ tập thơ này( Ngắm trăng và Đi đường). Ngoài ra ở phần cuối cuốn sách,thầy cô và các bạn có thể tham khảo một số bài thơ tiếng Việt của Người cũng đã được đưa vào chương trình như Cảnh khuya(Ngữ văn 7), Tức cảnh Pác Bó( Ngữ văn 8) hay Thư trung thu 1951…
Kính thưa quý thày cô, thưa các bạn !
Bác đã đi xa nhưng những gì mà Bác để lại cho chúng ta vô cùng quý giá, hình ảnh của Bác luôn hiện hữu trong tâm hồn chúng ta. Đọc cuốn sách này chúng ta càng yêu quý và tự hào hơn vị lãnh tụ tài ba, kiệt xuất, một danh nhân văn hóa của thế giới. Hình ảnh Bác luôn sống mãi với thời gian, sống mãi trong trái tim nhân loại cũng như là tập Nhật ký bằng thơ của Bác vậy.
Hy vọng cuốn sách là tài liệu tham khảo bổ ích cho các thầy cô và các bạn trong giảng dạy và học tập.
Xin trân trọng cảm ơn các thày cô giáo , các bạn học sinh đã chú ý lắng nghe!
Kính thưa các thầy giáo cô giáo cùng toàn thể các bạn học sinh thân mến!
M.GOÓC-KI từng nói:
"… Hãy yêu quý sách, nó làm cho cuộc sống nhẹ nhàng hơn, nó dạy cho các bạn biết quý trọng con người và bản thân mình, nó chắp cánh cho trí tuệ và đem lại cho trái tim tình yêu… Hãy yêu quý sách - nguồn gốc của kiến thức" Trong đời sống tinh thần của mỗi chúng ta, sách đóng vai trò rất quan trọng: Sách là chiếc chìa khoá vạn năng mở cửa lâu đài trí tuệ và tâm hồn con người, là người thầy siêu việt thắp sáng trong ta nguồn tri thức vô tận, dạy chúng ta biết sống và biết hy sinh; Sách là kho tàng tri thức quan trọng đối với tất cả mọi người bởi sách ghi lại những kiến thức, những giá trị của cuộc sống mà người đi trước đã kiếm tìm, học tập, trải nghiệm và truyền lại cho thế hệ sau.
Mọi thành công của con người đều nhờ sự kết hợp của kinh nghiệm bản thân với tri thức lĩnh hội được từ việc học trong cuộc sống và trong sách vở. Chính vì vậy mà từ lâu sách đã trở thành một nhu cầu cần thiết của loài người trên thế giới.
Nhận thấy được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đọc sách, Thủ tướng Chính Phủ quyết định năm 2014 là năm đầu tiên Việt Nam lấy ngày 21/4 là Ngày Sách Việt Nam. Sự kiện này mang ý nghĩa khuyến khích phong trào đọc sách trong cộng đồng, nhất là trước nguy cơ mỗi người Việt Nam chỉ đọc 0,8 cuốn sách/ năm tại thư viện. Sẽ là cần thiết khi Ngày Sách Việt Nam đang hướng đến bạn đọc là học sinh, sinh viên và mong muốn tạo nên thói quen đọc lành mạnh, phù hợp cho đối tượng công chúng này.
Tháng 4 là thời điểm phát hành cuốn sách “Đường Cách mệnh” của Chủ tịch Hồ Chí Minh - Tác phẩm đầu tiên bằng tiếng Việt được in bởi những người thợ in Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người có tác động và có sức lan tỏa nhất trong xã hội trong thời điểm hiện nay. Không những vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một tác gia lớn. Các tác phẩm của Người có giá trị không chỉ với người dân Việt Nam mà còn được bạn bè quốc tế đón nhận. Việc chọn Ngày Sách Việt Nam gắn với một tác phẩm nổi tiếng của Người mang ý nghĩa to lớn và sâu sắc.
Bên cạnh đó, tháng 4 còn là thời gian diễn ra Ngày Sách và Bản quyền Thế giới (23/4). Vì vậy, Ngày sách Việt Nam không những thể hiện được sự hội nhập của Việt Nam với thế giới mà còn hấp dẫn và lôi cuốn bạn đọc đông đảo trên cả nước.
Ngày sách Việt Nam 21/4 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong "Văn hóa đọc" của người Việt. Đồng thời tôn vinh giá trị của sách, khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của việc đọc sách đối với việc nâng cao kiến thức và kỹ năng, phát triển tư duy, giáo dục và rèn luyện nhân cách con người.
Hy vọng Ngày Sách Việt Nam LẦN THỨ 8 sẽ lan khắp cả TRONG THẦY CÔ, TRONG CÁC EM CỦA NHÀ TRƯỜNG và dần trở thành một nét sinh hoạt văn hóa, văn minh của người Việt trong thời đại ngày nay.
Trên đây là ý nghĩa của Ngày sách Việt Nam 21-4 và nội dung phát động hưởng ứng Ngày sách Việt Nam.
Tôi xin thành cảm ơn và chúc Ngày Sách Việt Nam sẽ lan tỏa hiệu quả trong nhà trường chúng ta.